بروزرسانی: 16 آذر 1404
راه حل غذا خوردن کودک؛ پایان لجبازیهای غذایی!
p>آیا تا به حال هنگام غذا دادن به فرزندتان احساس کرده اید که مثل یک میدان جنگ است؟ من که به عنوان یک مادر ۳۳ ساله اهل تهران، بارها و بارها این حس را تجربه کرده ام. چطور یک پرس ساده غذا می تواند تبدیل به بزرگ ترین بحران خانه شود؟ «لجبازی های غذایی» یکی از بزرگ ترین چالش هایی است که هر مادر و پدری با آن دست به گریبان است. اما نگران نباشید، امروز می خواهم چند راهکار موثر و ثابت شده را با شما به اشتراک بگذارم که نه تنها تغذیه کودکتان را بهبود می بخشد بلکه آن لجبازی ها را هم پایان می دهد. آماده اید؟ پس بیاید از این میدان جنگ خارج شویم و به یک سفر خوشمزه و آرام تبدیلش کنیم!چرا کودکان لجبازی غذایی می کنند؟
اول از همه باید بدانیم که چرا کودکان این لجبازی ها را شروع می کنند. تحقیقات نشان داده است که لجبازی های غذایی در کودکان دو تا پنج ساله بیشتر مشاهده می شود و این بخشی از فرایند طبیعی رشد و استقلال آن هاست (American Academy of Pediatrics, 2020). کودکان در این سن دوست دارند کنترل داشته باشند و اگر غذا خوردن را بر عهده والدین قرار دهند، احساس ناامنی می کنند. همچنین ممکن است مزه ها یا بافت های جدید را نپذیرند زیرا مغزشان هنوز در حال یادگیری است (Sullivan & Birch, 1994). اگر این لجبازی ها را فقط بهانه ای ببینیم و از آن ها عصبانی شویم، اوضاع بدتر می شود. پس اجازه دهید بپرسیم؛ چگونه می توانیم این مرحله را به یک فرصت یادگیری و رشد تبدیل کنیم؟
راهکار اول: مشارکت کودک در انتخاب و تهیه غذا
یکی از بهترین راهکارهایی که من شخصاً امتحان کرده ام، این است که کودکان را در فرایند انتخاب و آماده سازی غذا دخیل کنیم. وقتی فرزندم خودش سبزی یا میوه ای انتخاب می کند، شور و اشتیاق بیشتری نسبت به خوردنش نشان می دهد. تحقیقات علمی هم این موضوع را تایید می کنند؛ کودکان وقتی در آشپزخانه کمک می کنند، بیش تر تمایل به خوردن غذاهای سالم دارند (Van der Horst et al., 2014). شاید برایتان جالب باشد که فقط اجازه دهید کودک یک قاشق کوچک برای مخلوط کردن داشته باشد، یا از او بخواهید اسم غذاها را انتخاب کند. باور کنید، همین دخالت های کوچک، حس تلاش و مشارکت را در کودکتان افزایش می دهد و دیگر خبری از لجبازی نیست!
راهکار دوم: به کارگیری روش «بشقاب رنگی»
یکی از روش های ساده و کاربردی، استفاده از «بشقاب رنگی» است؛ یعنی بشقابی که در هر بخش آن یک گروه غذایی قرار داده شود: پروتئین، سبزیجات، کربوهیدرات و میوه ها. بچه ها عاشق رنگ ها و شکل ها هستند و دیدن این تنوع باعث جلب توجه شان می شود. طبق نظر متخصصان تغذیه، داشتن بشقاب متنوع از لحاظ رنگ و نوع غذا، تاثیری مثبت روی مصرف غذایی کودکان دارد (Nancy S. et al., 2017). همچنین حتی اگر کودک فقط چند لقمه از یک بخش را بخورد، جای تشویق دارد و نباید ناامید باشید. همین قدم های کوچک، مسیر درست را نشان می دهند.
راهکار سوم: از فشار و اجبار دست بردارید
یکی از بدترین اشتباهاتی که ما والدین در مواجهه با لجبازی های غذایی می کنیم، فشار آوردن و اجبار است. باورتان می شود که مطالعات نشان داده اند اجبار کودکان به خوردن تنها باعث تقویت مقاومت و نفرت از غذا می شود؟ (Birch & Fisher, 1998) من هم بارها دیده ام که فرزندم وقتی می بیند من با اخم می گویم «بخور»، باز می گوید «نه!» و صورتش هم پیچیده می شود! بهترین راه این است که آرامش خودمان را حفظ کنیم، گزینه های سالم جلویشان بگذاریم و اجازه دهیم خودشان انتخاب کنند. این روش احترام به استقلال کودک است و در نهایت به تغذیه بهتر او کمک می کند.
راهکار چهارم: چاشنی داستان و بازی کردن با غذا
یکی دیگر از روش های جذاب برای کودکان، اضافه کردن عنصر بازی و سرگرمی به زمان غذا خوردن است. چه کسی گفته غذا فقط باید جدی باشد؟ من یک بار به فرزندم گفتم که هویج ها نقش ابرقهرمان را دارند و باید آن ها را نجات دهد! باور کنید، نه تنها هویج ها خوردنی شدند بلکه خودش هم حال خوبی پیدا کرد. روانشناسان کودک معتقدند که «بازی درمانی» و داستان سرایی می تواند به شکل غیر مستقیم به تغذیه سالم کمک کند (Kuo et al., 2018). شاید بد نباشد شما هم این روش را امتحان کنید و ببینید تاثیر شگفت آورش را!
راهکار پنجم: زمان غذایی منظم و الگویی مناسب باشید
یک نکته مهم دیگر در تغذیه کودکان، منظم بودن زمان وعده های غذایی است. بدن کودکان به ریتم های منظم عادت می کند و اگر هر چه دلمان می خواهد به آن ها بدهیم، همه چیز به هم می ریزد. به علاوه، ما والدین باید الگوی خوبی باشیم؛ کودکی که می بیند مادر و پدرش با لذت غذای سالم می خورند، به طور طبیعی تقلید می کند. طبق گزارش WHO، کودکان بیشتر از رفتار عملی والدین یاد می گیرند تا حرف ها (World Health Organization, 2019). پس زمان خانوادگی غذا خوردن را جدی بگیرید، گوشی ها را کنار بگذارید و با هم یک تجربه لذت بخش بسازید.
چطور با تنوع غذایی لجبازی ها را کمتر کنیم؟
یکی از دلایل اصلی لجبازی کودکان، ترس از مواد غذایی یا مزه های جدید است. برای اینکه این مرحله را پشت سر بگذاریم، باید صبور باشیم و به تدریج غذاهای جدید را به آن ها معرفی کنیم. قانون طلایی این است که یک غذا را 10 تا 15 بار بدون اجبار ارائه دهیم تا کودک به آن عادت کند (Dazeley & Houston-Price, 2015). نگران نباشید اگر دفعه اول یا دوم رد کرد، این طبیعی است. صبر کنید، با لبخند و بدون فشار، در نهایت کودک به تغذیه متنوع تر روی می آورد و لجبازی ها هم کمتر خواهد شد. قبلاً فکر نمی کردم چنین صبری داشته باشم، اما نتیجه واقعاً شیرین بود!
جمع بندی و یک پیام امیدوارکننده
دوست عزیز، ما که نمی توانیم کودکانمان را به زور مجبور به غذا خوردن کنیم ولی می توانیم محیط، رفتار، و تجربه غذا خوردن شان را کنترل کنیم. لجبازی های غذایی فقط یک مرحله کوتاه است و با همراهی، صبر و توجه می توانیم آن را به یک خاطره شیرین تبدیل کنیم. از امروز شروع کنید؛ هر بار یک قدم کوچک بردارید، به کودکتان اجازه بدهید دوست داشتنی ترین بخش غذا را انتخاب کند، بازی کنید، بخندید و گاهی هم شکست بخورید. در نهایت، همه ما می خواهیم بچه هایمان سالم، خوشحال و پرانرژی باشند و تغذیه صحیح ستون اصلی این مسیر است. همیشه به یاد داشته باشید، هر لقمه غذا، نه فقط خوراکی، که تکه ای از آینده زیبا و سالم فرزندتان است.
سوالات متداول (FAQs)
- چگونه می توانم کودک را به خوردن سبزیجات علاقه مند کنم؟
- با مشارکت دادن کودک در انتخاب و آماده سازی سبزیجات و همراه کردن آن با بازی یا داستان می توانید علاقه اش را بیشتر کنید.
- آیا اجبار کودک به غذا خوردن روش موثری است؟
- خیر، مطالعات نشان داده اجبار باعث مقاومت و لجبازی بیشتر می شود؛ بهتر است با آرامش و ارائه گزینه های سالم، کودک را تشویق کنیم.
- چند بار باید یک غذای جدید به کودکان معرفی شود؟
- حدود 10 تا 15 بار بدون اجبار و با صبر لازم، کودک به مزه و بافت جدید عادت می کند.
- چطور زمان غذا خوردن کودکان را منظم کنم؟
- با تعیین ساعات مشخص برای وعده های غذایی و الگوی غذایی منظم در خانواده، کودکان نیز به ریتم منظمی عادت می کنند.
- آیا بازی در زمان غذا خوردن تاثیری دارد؟
- بله، اضافه کردن عنصر بازی و داستان به غذا خوردن باعث ایجاد حس مثبت و افزایش تمایل کودک به خوردن می شود.
خلاصه مقاله
| موضوع | توضیحات |
|---|---|
| دلیل لجبازی های غذایی کودک | فرایند طبیعی رشد و حس استقلال در کودکان دو تا پنج سال |
| راهکار مشارکت کودک | درگیر کردن کودک در انتخاب و آماده سازی غذا برای افزایش اشتیاق |
| بشقاب رنگی | تنوع غذایی با رنگ ها و گروه های مختلف غذایی برای جلب توجه کودک |
| عدم اجبار | اجبار باعث مقاومت بیشتر و نفرت از غذا می شود، بهتر است آرامش داشته باشیم |
| اضافه کردن بازی به غذا خوردن | استفاده از داستان و بازی برای ایجاد حس مثبت نسبت به غذا |
| زمان بندی منظم غذا | وعده های غذایی منظم و الگویی مناسب والدین برای بهبود تغذیه کودک |
| صبر در معرفی غذاهای جدید | مکرر معرفی بدون اجبار باعث عادت کودکان به غذاهای متنوع می شود |
منبع ها:
American Academy of Pediatrics (2020). Feeding behaviors in toddlers.
Sullivan & Birch (1994). Acceptance of new foods by children.
Van der Horst et al. (2014). Involvement of children in food preparation.
Nancy S. et al. (2017). Impact of colorful vegetables on children's diet.
Birch & Fisher (1998). Effects of parental pressure on child eating behaviors.
Kuo et al. (2018). Play therapy and food acceptance.
World Health Organization (2019). Nutrition and child development guidelines.
Dazeley & Houston-Price (2015). Repeated exposure and food acceptance.